Ο Γιώργος Γιαννακόπουλος έχει γράψει το έργο Πορτρέτο Κρεμασμένου Κοριτσιού, το οποίο έχει ανέβει σε σκηνοθεσία δική του και του Νίκου Σταματόπουλου στο Θέατρο Κάτω Απ' τη Γέφυρα και στο οποίο συμπρωταγωνιστεί. Μιλήσαμε αποκλειστικά μαζί του αλλά και με την πρωταγωνίστρια του έργου μυστηρίου, Ρενάτα Καπετανάκη, με αφορμή την παράσταση, που έχει κερδίσει τις εντυπώσεις.
Η συνομιλία με τον Γιώργο Γιαννακόπουλο
Το 1957 είναι η χρονιά που ο Σουηδός Ingmar Bergman παρουσιάζει το πρώτο του μεγάλο έργο-σταθμό στην ιστορία του σινεμά, την «Έβδομη σφραγίδα» και η σουηδική Volvo αποφασίζει να σχεδιάσει το πρώτο ιταλικού τύπου «Grand Tourer» αυτόκίνητο, το Volvo P1800. Ποιες ήταν οι δικές σας αναφορές για την επιλογή της Σουηδίας του 1957 στο έργο που γράψατε;
Έτσι για την ιστορία… το πρωτόλειο του Ι.Βergman «Ζωγραφιά πάνω σε ξύλο», που έγινε κορμός του σεναρίου της «Έβδομης σφραγίδας», ήταν ουσιαστικά το πρώτο έργο που σκηνοθέτησα, όσο για το Volvo P1800... κυκλοφορεί ακόμα! Ένα μάλιστα, αγορασμένο το 1966, εξακολουθεί να κινείται έχοντας διανύσει πάνω από 5 εκατομμύρια χιλιόμετρα! (Είναι στο βιβλίο ρεκόρ Guiness!) Η επιλογή της Σουηδίας στο έργο μου έχει να κάνει με τα θέματα που πραγματεύεται, εκείνα που στην υπόλοιπη Ευρώπη τα επισκίαζαν τα ερείπια και τα νωπά σημάδια του πρόσφατου μεγάλου πολέμου… ο ανεκπλήρωτος έρωτας, οι ακραίες συναισθηματικές καταστάσεις και άλλα ζητήματα που προκύπτουν – κακά τα ψέματα – μόνο όταν είναι εξασφαλισμένες βασικές ανάγκες όπως η τροφή, η στέγη, η εργασία... Η Σουηδία δεν πήρε μέρος στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν πέρασε εμφυλίους ούτε σοβαρές κοινωνικοπολιτικές κρίσεις, οι ταξικές διαφορές δεν ήταν ποτέ έντονες, τα ατομικά δικαιώματα σεβαστά και σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες του τότε πολιτισμένου κόσμου, τα δικαιώματα των γυναικών ήταν νομοθετημένα και θεσμοθετημένα (αφού το δικαίωμα ψήφου είχε δοθεί απ΄ το 1921!) Είχε άφθονη και ποιοτική καλλιτεχνική δραστηριότητα, φιλόδοξους συγγραφείς, μοντέρνους εικαστικούς, σύγχρονη μουσική σκηνή... Η χώρα αυτή, όμως, στη δεκαετία του '50, εκτός από τις επιτυχίες και την άνθηση του οικονομικού της θαύματος, ζούσε και την εξέγερση της νέας γενιάς ενάντια στη συντηρητική από φύση οικογένεια και τον κλειστό κοινωνικό περίγυρο!
Συνδέεται το χειμωνιάτικο Goteborg του 1957 με το χειμωνιάτικο σκηνικό της Αθήνας του 2022; Υπάρχουν κοινά στοιχεία 65 χρόνια μετά;
Ναι, σε εκείνη την πρώτη εποχή της καραντίνας, τα κρύα και βροχερά βράδια στην έρημη πόλη, τα λιγοστά φώτα και οι άδειοι σκοτεινοί δρόμοι ήταν όμοιοι με τα κανάλια που διασχίζουν απ’ άκρη σ’ άκρη το Γκέτεμποργκ.
Η Σάνα Μπροντ θα μπορούσε να χτίζει μια αντίστοιχη καριέρα στην Ελλάδα; Θα ήταν τραγουδίστρια σε μουσικές σκηνές; Πού θα την τοποθετούσατε με τα σύγχρονα ελληνικά δεδομένα;
Με την αντισυμβατικότητα και τα «θέλω» της δεν θα έκανε καριέρα... θα μπορούσε βέβαια να τραγουδά σε λίγα μικρά και «ψαγμένα» μπαράκια της Αθήνας, μόνο και μόνο για να κάνει τους θαμώνες ν’ αναρωτιούνται γιατί αυτό το κορίτσι δεν κάνει καριέρα!
photo credit: Φάνης Τσιώλης
Υπάρχουν μοναχικά νέα παιδιά σήμερα;
Πάντα υπάρχουν, πόσο μάλλον στην εποχή της απομόνωσης, της μοναξιάς της διαδικτυακής επικοινωνίας και των μέσων "αντι"κοινωνικής δικτύωσης! Χειρότερη, όμως, είναι η μοναξιά η συναισθηματική, που την τρέφει η απουσία κατανόησης και αληθινών προσωπικών σχέσεων .
Πότε γράψατε το έργο; Ήταν προϊόν του αναγκαστικού εγκλεισμού που υπέβαλε η πανδημία ή είχε γραφτεί προ κορονοϊού;
Το «Πορτρέτο κρεμασμένου κοριτσιού» παρ’ ότι γράφτηκε στην πρώτη φάση του κορωνοϊού, τον χειμώνα του 2020, δεν έχει καμιά σχέση με τους λόγους και τις συνθήκες που την επέβαλαν. Δεν σκέφτηκα στιγμή να γράψω για τις μέρες του εγκλεισμού και τίποτα απ’ αυτόν τον εφιάλτη δεν θα μπορούσε να με εμπνεύσει. Βρέθηκα ξαφνικά χωρίς το θέατρο που αγαπώ, αλλά με αρκετό χρόνο για να το ονειρευτώ και μεγάλο πείσμα να το υπηρετήσω με όποιο τρόπο μου επιτρέψουν οι συνθήκες!
Φοράτε με μεγαλύτερη ευκολία το «καπέλο» του σκηνοθέτη ή του συγγραφέα σε αυτό το έργο;
Η σκηνοθεσία του έργου είναι σε συνεργασία με τον Νίκο Σταματόπουλο και την πολύτιμη βοήθεια της Σοφίας Αγγελικοπούλου. Το "καπέλο" που νοιώθω ότι χαίρομαι ιδιαίτερα είναι εκείνο του ηθοποιού, αφού κρατώ έναν από τους ρόλους, εκείνον του ιδιόμορφου συγγραφέα Έρικ Βίκνερ. Συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός λοιπόν... ευτυχώς υπάρχει ενδιαφέρον από το κοινό και δεν αναγκάζομαι να το βλέπω και μόνος μου! (Γελάμε και οι δύο). Πιστεύω ότι στη σύμπραξη συγγραφέα-σκηνοθέτη-ηθοποιού, ο ηθοποιός έχει τον καθοριστικό ρόλο γιατί πρέπει ν’ αφομοιώσει το έργο του συγγραφέα, τις οδηγίες και κατευθύνσεις του σκηνοθέτη και να καταφέρει να δημιουργήσει αυτό που ο θεατής θα εγκρίνει ή θ’ απορρίψει, θ’ αγαπήσει ή θα ξεχάσει μέσα στα επόμενα λίγα λεπτά. Πάντως, χαριτολογώντας θα έλεγα ότι ως συγγραφέας ένοιωσα ότι μου έδωσα αρκετή βοήθεια για να σκηνοθετήσω…
Πικρός και ξαφνικός θάνατος αλλά και μουσική και χιούμορ… Η ζωή σας υπαγορεύει έναν τέτοιο συνδυασμό ή ήταν η διάθεση της στιγμής ανάλογη;
Το δράμα και η κωμωδία, το κλάμα και το γέλιο συνυπάρχουν στην αληθινή ζωή, είναι συναισθήματα που συμπληρώνει το ένα τ’ άλλο και τα ορίζει το ίδιο τμήμα του εγκεφάλου - λένε οι ειδικοί! Εγώ θα πω ότι τα έχουμε ανάγκη για να δίνουν δόσεις πραγματικότητας και αλήθειας στα δημιουργήματα της φαντασίας μας. Όσο για τη μουσική... έχει τον δικό της μαγικό τρόπο να υπογραμμίζει τις στιγμές και να αναδεικνύει την ομορφιά των συναισθημάτων .
Ποια είναι εκείνη η αντίδραση του κοινού που σας δίνει το κουράγιο να συνεχίζετε τη θεατρική σας διαδρομή;
Εκείνη η αρχική περιέργεια, έκπληξη στη συνέχεια , που δίνει τη θέση της στο πραγματικό ενδιαφέρον για νέες ιδέες, αναζητήσεις και θεατρικές προτάσεις.
Η κουβέντα με την πρωταγωνίστρια Ρενάτα Καπετανάκη
Πότε και πώς ξεκίνησε το επάγγελμα του ηθοποιού για εσάς; Ποιο ήταν το ερέθισμα για να ακολουθήσετε αυτό τον δρόμο;
Από μικρή μου άρεσε να χορεύω και να τραγουδάω. Ξεκίνησα μπαλέτο στα 4 και δεν θυμάμαι ποτέ στη ζωή μου να μην ασχολούμαι με κάτι καλλιτεχνικό. Ακόμα κι αν δεν ήταν κάτι που το επεδίωκα ή το ονειρευόμουν από μικρή ηλικία, η ενασχόλησή μου με το θέατρο ξεκίνησε εντελώς φυσικά.
Τι είναι για εσάς αυτή η διαδρομή; Θα μπορούσε κάτι να αντικαταστήσει το θέατρο στη ζωή σας;
Πάντα μου άρεσε ν’ ασχολούμαι με όλο το δημιουργικό κομμάτι μιας δουλειάς - μου αρέσει το γράψιμο, η ζωγραφική, η φωτογραφία, η μουσική επιμέλεια... Το θέατρο είναι η διέξοδός μου για οποιαδήποτε άλλη καλλιτεχνική ανησυχία έχω. Είναι η πύλη της όποιας καλλιτεχνικής μου έκφρασης. Το βλέπω ολιστικά - φυσικά και θέλω να βρίσκομαι πάνω στη σκηνή και να τραγουδώ ή να ερμηνεύω κάποιον ρόλο μπροστά σε κοινό, αλλά ακόμα κι αν δεν δουλεύω ως ηθοποιός, δεν σταματώ ποτέ να είμαι δημιουργική. Μπορεί να γράψω μια ιστορία ή να σκαρφιστώ ένα παράξενο κοστούμι... Κι αυτό θέατρο είναι για μένα κι με αυτή την έννοια, δεν γίνεται ν' αντικατασταθεί. Απλά μεταλλάσσεται.
Τι αποτελεί έμπνευση για εσάς; Έχετε κάποιους καλλιτέχνες ή κάποια είδη τέχνης που σας επηρεάζουν περισσότερο;
Η μουσική είναι τα πάντα. Όλα ξεκινούν από εκεί. Αγαπώ επίσης τις εικαστικές τέχνες πολύ. Έχουν μια εσωστρέφεια που με ξεκουράζει. Είσαι μόνος σου, εσύ κι αυτό που δημιουργείς και όταν είσαι έτοιμος να το αποχωριστείς, τότε το βλέπει και το κοινό. Αυτό είναι απελευθερωτικό! Αλλά ποτέ δεν πρέπει να σταματάς να μαθαίνεις, να παίρνεις ερεθίσματα. Πρέπει να είσαι μέσα σ’ όλα αν θες να είσαι δημιουργικός. Γίνεται τέχνη αν είσαι αποκομμένος απ’ την καθημερινότητα, αν δεν διαβάζεις λογοτεχνία και ποίηση, αν δεν βλέπεις ταινίες;
Photo credit: Ελπίδα Μουμουλίδου
Τι σας άρεσε περισσότερο όταν πήρατε το κείμενο του Γιώργου Γιαννακόπουλου στα χέρια σας;
Όπως και στην παράσταση, έτσι και στο κείμενο, από τις πρώτες γραμμές, αισθάνεσαι την ατμόσφαιρα του έργου, το μυστήριο. Σε ταξιδεύει αβίαστα στην Σουηδία του '50 και από την ανάγνωση ακόμα, οι χαρακτήρες του είναι γεμάτοι κι απολαυστικοί. Μπαίνεις μέσα στην καρδιά των ηρώων, ταυτίζεσαι και θες να φτάσεις μέχρι το τέλος, να λύσεις το αίνιγμα. Με τιμά που ο Γιώργος με επέλεξε να ενσαρκώσω έναν απ’ τους χαρακτήρες του. Είναι σπουδαίο πράγμα να παίρνεις ένα πρωτότυπο έργο στα χέρια σου και να το διαβάζεις για πρώτη φορά.
Η παράσταση τελειώνει και κάποια στιγμή επιστρέφετε σπίτι σας. Είναι διαφορετικά τα συναισθήματά σας συγκριτικά με εκείνα που νιώθετε πριν την παράσταση;
Πριν την παράσταση νιώθεις πάντα μια αδημονία σαν μικρό παιδάκι που πάει να παίξει με τους φίλους του, νιώθεις λίγο άγχος, είσαι σε εγρήγορση. Μετά την παράσταση νιώθεις μια γλυκιά ευδαιμονία, είσαι κουρασμένος αλλά γεμάτος. Επειδή για εμάς, το να κάνουμε το επάγγελμά μας, ειδικά αυτόν τον καιρό, είναι πολυτέλεια σχεδόν, όταν τα καταφέρνουμε, νιώθουμε αυτή την ολοκλήρωση της επιτυχίας. Δεν έχει να κάνει με το αποτέλεσμα, ούτε με το πόσοι σε χειροκροτούν από κάτω... Είσαι εκεί και κάνεις τη δουλειά που αγαπάς και που έχεις εκπαιδευτεί να κάνεις, και νιώθεις τυχερός.
Υπήρξε κάτι που σας στιγμάτισε σε κάποιον ρόλο σας; Υπήρξαν σημεία που ταυτιστήκατε ή αισθανθήκατε πολύ μακριά από τον χαρακτήρα κάποιου ρόλου;
Με τον χαρακτήρα που υποδύομαι τώρα, στο «Πορτρέτο Κρεμασμένου Κοριτσιού», τη Σάνα Μπροντ, έχουμε πολλά κοινά αλλά εντελώς διαφορετική αντίληψη και τρόπο αντιμετώπισης για τις καταστάσεις. Εγώ δεν είμαι τόσο μοιρολατρική όσο εκείνη, αλλά πιστεύω ότι εμείς ορίζουμε τις τύχες μας. Επίσης, όσο αδύνατο κι αν φαίνεται, όταν το κοιτάς από πολύ κοντά, οι καιροί αλλάζουν προς το καλύτερο συνήθως. Πόσο διαφορετικά θα ζούσε και θα λειτουργούσε μια γυναίκα του '50 σήμερα, όσο προχωρημένη κι αν ήταν για την εποχή της; Αν την ταξίδευες στον χρόνο, δεν θα το πίστευε πόσο μπροστά έχουμε προχωρήσει ως κοινωνία, κι ας έχουμε παρ' όλα αυτά, ακόμα πολύ δρόμο μπροστά μας.
Ποιο είναι το αποτύπωμα που ονειρεύεστε να αφήσετε πίσω σας on stage; Ένας κλασικός μεγάλος ρόλος; Η συμμετοχή σε μια παράσταση sold-out; Ή, τι άλλο;
Όπως είπα και πιο πάνω, μ’ ευχαριστεί να είμαι δημιουργική, να μου δίνεται η ευκαιρία να κάνω τη δουλειά μου. Για εμένα αυτό σημαίνει επιτυχία, το να έχεις διάρκεια. Όλα τα υπόλοιπα εξαρτώνται από αυτό.
ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΚΡΕΜΑΣΜΕΝΟΥ ΚΟΡΙΤΣΙΟΥ - ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΤΩ ΑΠ’ ΤΗ ΓΕΦΥΡΑ
Πλατεία Ηλεκτρικού Σταθμού Νέου Φαλήρου
(Ζαΐμη και Γιαννόπουλου, Πειραιάς 185 47)
ΠΙΣΩ ΧΩΡΟΣ - Παραστάσεις: Κάθε Δευτέρα & Τετάρτη στις 9μμ.
Διάρκεια: 100΄
